महेन्द्रनगर । गौरा पर्वको अवसरमा महेन्द्रनगरमा देउडा खेलको रौनक छाएको छ। महेन्द्र स्मारकमा देउडीया (गीतकार) मञ्जु गिरीले देउडा खेलको शुरुआत गर्नुभएको हो, जसले माहोललाई रोमाञ्चक बनाएको छ। हरेक वर्ष झैं यस वर्ष पनि गौरा पर्वसँगै महेन्द्रनगरका बस्तीहरूमा देउडा भाका गुञ्जिएका छन्, र महेन्द्र स्मारकमा महिनौँसम्म चल्ने यो खेल सुरु भएको छ।
सुदूरपश्चिमका गाउँबस्ती यतिबेला देउडा, ढुस्को, धुमारी, र ठाडो खेलको रौनकले रमाइरहेको छ। काठमाडौंदेखि दार्चुलासम्म देउडा खेलले उत्सवको माहोल बनाएको छ। सुदूरपश्चिमवासीले देउडा खेलमा सहभागिता जनाउँदै मनोरञ्जन लिइरहेका छन्।
देउडा सुदूरपश्चिमको प्रमुख लोकसाहित्यको विधा हो, जसमा गायन र खेल दुवै समावेश गरिन्छ। गोलो घेरामा हात समातेर पैतालाको तालमा अगाडि-पछाडि घुमेर खेलिने यो खेल धार्मिक, सांस्कृतिक, र ऐतिहासिक महत्त्व बोकेको छ। कविराज भट्टका अनुसार “देउडा खेल्दा डेढ पाइला अगाडि र पछाडि सर्ने भएकाले यसको नाम देउडा राखिएको हो।”
यस खेलमा दुइ वा दुईभन्दा बढी डेउडियाबीच दोहोरी हुने गर्छ, जहाँ प्रश्न र उत्तरको क्रम हुन्छ। गम्भीर विषयवस्तुदेखि हास्यव्यंग्यसम्मको समावेशीकरण हुने यो खेलमा सुदूरपश्चिमको समाज, संस्कृति, प्रेम, र समसामयिक घटना उठान गरिन्छ। सुदूरपश्चिम प्रगतिशील लेखक सङ्घका अध्यक्ष रमेश पन्तले देउडाको यस सांस्कृतिक महत्त्वलाई निरन्तरता दिन आवश्यक रहेको बताउनुभएको छ।
गौरा पर्वको अवसरमा सुदूरपश्चिममा देउडा खेलका साथै ढुस्को, धुमारी, र ठाडो खेल पनि खेलिन्छन्। विश्राम भट्टले ठाडो खेलमा मादलको तालमा देवी-देवताको गाथा मनोरञ्जनात्मक रूपमा प्रस्तुत गरिने बताउनुभएको छ। देउडामा सुदूरपश्चिमको इतिहास, संस्कृति र साहित्यको महत्त्वपूर्ण अंश पाइने र यसको निरन्तरता आवश्यक रहेको स्थानीयहरू बताउँछन्।
